Gepubliceerd in ParaVisie, maart 2011
Dat spiritualiteit los staat van geslacht wordt nog té vaak vergeten. Speciaal aan ParaVisie vertellen drie mannen over hun kijk hierop, hun eigen valkuilen en het proces dat zij zelf hebben doorgemaakt. Waarom wordt nog dikwijls vergeten of ontkend dat ook mannen spirituele wezens zijn? Hoe kunnen zij (opnieuw) in contact komen met hun spirituele kant en wat belemmert hen daarin? Tekst: Deniece Wildschut
“Spiritualiteit gaat over het vormloze, dat wat achter verschillen zoals ‘man’ en ‘vrouw’ ligt”, stelt auteur en musicus Tijn Touber. “Mannelijke spiritualiteit bestaat in mijn ogen dus niet, maar er is wel een mannelijke vorm van spiritualiteit. Die uit zich in daadkracht en dat is precies wat op dit moment nodig is. Spiritualiteit is lange tijd vooral gebruikt als vlucht uit de wereld, terwijl deze tijd vraagt om een verankering van het licht, het praktisch vormgeven van spirituele ervaringen. Mensen die zichzelf op een dieper niveau herkennen, spelen hun rollen over het algemeen beter omdat ze zich er minder mee identificeren. Ze hebben afstand tot de rol en kunnen er in- uitstappen, zoals een acteur dat ook doet. Ze raken niet verstrikt in de rol en leven niet op de automatische piloot. Door regelmatig uit je rol te stappen en weer contact te maken met de stilte die achter de verschijnselen ligt, kom je weer in contact met de essentie en met de creativiteit en inspiratie die nodig zijn om je rol met verve te kunnen spelen.
Buiten zichzelf
“Een man wil scheppen en creëren”, zegt auteur Geert Kimpen. “Hij wil iets neerzetten in de wereld. Daar waar vrouwen van nature scheppers van nieuw leven zijn, zwanger kunnen worden en baren, moet een man het buiten zichzelf zoeken. Hij wil ook iets tot leven laten komen. In de eerste plaats doet hij dat voor zichzelf. Een man wil zich bewijzen: aan zijn vader, dan aan zichzelf, aan zijn vrienden en aan zijn vrouw en gezin. Hij wil bevestiging. Laten zien dat hij iets kan. Wanneer een man rust heeft gevonden in deze bewijsdrang, komt hij op het niveau van het spirituele. Vaak wordt hij hierdoor aangeraakt of geïnspireerd door een vrouw. Hij leert dat de wereld groter is dan zijn eigen navel, zijn eigen gezin. Een man voelt dan betrokkenheid bij de wereld, is verontwaardigd door onrecht of voelt zich geroepen een probleem in de wereld op te lossen. Op dat moment zet hij zijn kracht, zijn dadendrang en zijn verworven talenten in voor een doel dat hemzelf overstijgt. vanuit medeleven voelt hij zich geroepen en op dat moment wordt mannelijke spiritualiteit een krachtig instrument. Hij zet zijn mannelijke kracht in om de wereld tot een betere plek te maken.
Matthew Fox bevestigt dit in zijn boek ‘De verborgen spiritualiteit van mannen’. Hij geeft tevens aan dat het niet draait om een nieuwe of moderne aanpak, maar juist om iets wat eigenlijk al heel oud is. De archetypen die hij in zijn boek gebruikt, zijn lessen van onze voorouders. De moderne mens vergat deze wijsheid. Er kwamen legers en oorlogen, het draaide om veroveren en de macht grijpen. ‘The survival of the fittest’, zoals men dat ook wel noemt. Kijken we naar de wereld zoals die vandaag de dag in elkaar steekt, dan zien we dat deze insteek onze samenleving en ons eigen welzijn niet ten goede komt. De essentie raakt zozeer op de achtergrond, dat die compleet in vergetelheid raakte. Vreemd genoeg zijn er, juist vandaag de dag, vele definities van ‘een echte man’. Het toont aan dat er ergens een diep verlangen is naar duidelijkheid omtrent de essentie van de man. Waarom zouden deze etiketten tenslotte nodig zijn, als de man zijn eigen essentie al kent? Door de vergeten essentie ontstonden bizarre ideeën, zoals het idee dat een ‘echte man’ vlees eet, rookt, Axe gebruikt, vecht, stoer moet zijn, niet mag huilen, en ga zo maar door. Het goddelijke vrouwelijke, zoals Fox dat noemt, is al lange tijd geleden ontwaakt en dit dwingt de man óók tot ontwaken.
In de doe-modus
“Juist op dit moment komen mensen nog hardnekkige dieperliggende trauma’s en blokkades tegen”, legt Peter Houtman uit. “Enerzijds omdat juist in de tijd van nu de helende energie ervoor beschikbaar is, en anderzijds omdat de ‘makkelijker’ te transformeren delen vaak al zijn omgezet. Er dienen kennelijk nog stevige noten gekraakt te worden, en het is en blijft lef hebben om daarvoor te gaan. Met het uitvoeren van de ene opdracht, krijg je tenslotte altijd weer een volgende, vaak iets pittiger opdracht aangereikt.”
Ook Tijn herkent de verstrekkende gevolgen van de vergeten mannelijke spiritualiteit in onze moderne maatschappij. “Veel mannen en mannelijk ingestelde vrouwen zijn zichzelf kwijtgeraakt omdat ze vrijwel voortdurend in de doe-modus staan. Ze zijn geen ‘human beings’ meer, maar ‘human doings’. Zeker in deze tijd, nu de economie maar doorraast en we onszelf en elkaar opjutten om naar steeds ‘meer’ en ‘beter’ te streven, vergeten we stil te staan bij wat we al hebben en wie we al zijn. It’s a man’s world en in deze wereld wordt kinderen op jonge leeftijd al gevraagd wat ze willen worden als ze later groot zijn. Met die vraag zeggen ouders eigenlijk: je bent nu niets. Vervolgens gaat er bij kinderen een mechanisme van start, waarbij ze hun hele leven bezig zijn met iets te worden. Ze hebben dan geen contact meer met wat ze allang zijn. Spiritualiteit gaat wat mij betreft over het opnieuw contact maken met die kern, met wat je bent achter wat je denkt dat je moet zijn. Die ervaring is voor veel mensen het gevoel van eindelijk weer thuiskomen bij zichzelf.”
De gewonde man
Geert legt uit dat na de seksuele revolutie mannelijkheid vaak synoniem is geworden voor lachwekkendheid: “Mannelijk gedrag werd al snel macho genoemd, haantjesgedrag. De man moest zijn gevoel uiten, moest praten over wat in hem leefde. Mannen moesten empatisch worden en de zorgtaken delen. De man werd feitelijk ontmand. De zachte man werd aan de ene kant geroemd als de nieuwe man, maar ook weer net zo snel aan de kant geschoven en gezien als te ‘soft’. De zachte man was om mee te praten, om maatjes mee te zijn. De echte man was om mee te vrijen. De man bleef onthutst en verward achter. Mannen moeten mannen kunnen zijn. Mannen praten veel beter in daden dan in woorden. Ze zijn actiegericht en willen problemen oplossen, maar doordat het vrouwelijke in spirituele kringen dominant werd, werd dit niet langer gewaardeerd. Nee! De man moest net zo vaak knuffelen, zijn gevoelens ontleden en huilen als de vrouwen in zijn omgeving deden. Wanneer vrouwen mannen weer waarderen om wat ze in essentie zijn, doeners die in acties hun zielenleven tonen, kan de gewonde man geheeld worden. Maar het initiatief moet natuurlijk van de man zelf komen. Met respect voor het anders zijn en beleven van de vrouw, moet hij net zo krachtig zijn eigen positie weer durven innemen”.
Peter helpt mannen bij het hervinden van hun spirituele kant. “Een deel van mijn werk richt zich allereerst op therapeutische ondersteuning om de persoonlijkheidsvorming zo goed mogelijk rond te krijgen. Omdat mannen hierin vaak achterlopen op vrouwen, heb ik allerlei trainingen ontwikkeld zodat mannen daadwerkelijk door allerlei opgelopen trauma’s in de jeugd heen kunnen werken en erop gaan vertrouwen dat de voor hen benodigde energie en ondersteuning er ook daadwerkelijk zijn. Daarnaast bied ik mensen ondersteuning om helderheid te krijgen op het pad van hun ziel. Ik help hen (opnieuw) te leren vertrouwen op het feit dat zij dat wat hun ziel op de aarde kan en mag komen doen, ook daadwerkelijk kunnen gaan neerzetten.”
Wijze van leven
Spiritualiteit speelt een grote rol in het leven van Tijn: “Dat betekent voor mij dat ik mijn gedachten en emoties zie voor wat ze zijn: bedenksels van de ‘mind’. Daarnaast leer ik er steeds meer mee te spelen. Ik stap in en uit rollen en ben steeds minder bezig met de boel te willen beheersen of controleren. Ik vind het juist spannend om uit het weten te stappen en in het onbekende, om me te laten inspireren door een intelligentie die niet is begrensd door het denken. Het leven wordt daardoor steeds meer magisch en moeiteloos. Magisch, omdat er vaker wonderen gebeuren. En moeiteloos, omdat het allemaal als meer vanzelf gaat. Een yogi die ik in India ontmoette verwoordde het mooi toen ik hem vroeg wat de essentie van zijn inspanning was: to get out of the way.”
Peter vult aan: “Spiritualiteit is voor mij iets wat dagelijks is. Het is niet iets wat ik doe, maar een wijze van leven. Mijn onderzoek naar mijn man-zijn startte al aan het begin van mijn twintiger jaren. Op zoek naar de relatie met mijn vader. tegelijkertijd werkte ik in de natuurbescherming: met de ziel van de natuur, om het zo maar te zeggen. Rond mijn 33e moest ik door een jaren durend onderzoek heen, met therapie, mannentrainingen en therapeutenopleiding om dat dat wat ik in mijn jeugd had meegemaakt om te zetten. Juist dit volledig doorleven van mijn persoonlijkheidsvorming en er inmiddels vijftien jaar fulltime beroepsmatig mee werken, leerde mij op een steeds dieper en volwaardiger manier naar mannen, vrouwen, jongeren en kinderen te kijken. Hiermee doel ik zowel op de persoonlijkheidsvorming als de ziel en hierin zijn steeds mijn eigen transformaties bepalend voor wat ik voor een ander kan betekenen. Mijn visie is dat alle ingrediënten die je als mens bij je draagt, je dienen bij je ontwikkelingsproces tot hun taak erop zit”.
Je hart durven volgen
Ook in het leven van Geert speelt spiritualiteit een cruciale rol. “Ik bloedde leef in het leven dat ik leidde. Ik was theaterregisseur maar had daar al jaren mijn plezier in verloren. Ik werkte om te werken, niet uit passie. Ik maakte voorstellingen om geld te verdienen, niet omwille van wat ik wilde vertellen. Tot ik besloot te gaan doen, wat ik al mijn hele leven wilde doen: schrijver worden. Door mijn hart te durven volgen, ontdekte ik mijn eigen wijsheid, mijn eigen kracht. Voor mij vond dit alles een kader in de Kabbala, dat werd mijn inspiratiebron. Mijn spiritualiteit kan ik afmeten aan hoe ik met de ander en de wereld omga. Ieder moment van de dag word je getoetst en uitgedaagd. Spiritualiteit is niet mediteren op een kussentje. Spiritualiteit is in de wereld, in je relatie tot je medemens, in hoeverre je bereid bent je hand uit te steken en anderen te bejegenen zoals je zelf bejegend wilt worden. Niets meer en niets minder.”
Waardevolle tips
‘De verborgen spiritualiteit van de man’ van Matthew Fox vormt een waardevolle handleiding voor de man van nu. De archetypen dienen als leidraad en het boek bevat vele tips, die in deze tijd geen handigheid maar een noodzaak zijn. De mannen hebben ook nog tips, voor wie zich (nog) niet verbonden voelt met zijn spirituele kant of niet zo goed weet waar te beginnen. Geert: “In de eerste plaats: kies een vrouw! Of laat je kiezen door een vrouw, want meestal weten zij veel beter en sneller of je werkelijk bij hen past. In de tweede plaats: zet kinderen op deze wereld. Door kinderen wordt je wereld groter, word je wel verplicht om te leven voor iets wat je eigenbelang overstijgt. En in de derde plaats: zoek werk waarin jij het beste van jezelf aan de wereld kan geven. Werk waar je werkelijk waardering vindt, waarin het aantoonbaar is dat je er de wereld, en niet alleen jezelf, mee verrijkt. En in de vierde plaats: kies. Verdiep. Blijf niet shoppen. Ga een ‘commitment’ aan. In de verbinding zit de verdieping.” Peter vult aan: “Alles wat je denkt, vindt, voelt, wilt, moet of verlangt, kun je in een ‘veld van onderzoek’ plaatsen. Je hoeft dan niet meer te streven naar oplossingen, naar loslaten, naar verandering of zelfs transformatie. Er ontstaat rust en mildheid, zowel naar jezelf als naar anderen toe.” En Tijn besluit: “Neem tijd voor stilte. Stap geregeld uit je denken en kom thuis achter de façade die je noodgedwongen ophoudt, omdat je denkt dat je iets of iemand moet worden. Je bent er allang. Je bent allang verlicht!”
Eigen foto. Bronzen beeld (Youth of Antikythera from ± 340 BC), Nationaal Archeologisch Museum, Athene.
